Sosyal Medyada Sporcu Kimliği, Psikolojik Dayanıklılık ve Taraftar Baskısı
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.15458452Özet
Bu çalışmada, sosyal medyanın sporcular üzerindeki psikososyal etkileri çok boyutlu biçimde incelenmiştir. Araştırmanın temel amacı, sosyal medya platformlarının sporcuların kimlik inşası, imaj yönetimi, ruh sağlığı ve taraftar ilişkileri üzerindeki etkilerini güncel literatür ışığında değerlendirmektir. Çalışma, sporun dijitalleşen doğasının bireysel psikoloji ve toplumsal dinamiklerle nasıl kesiştiğini ortaya koymayı hedeflemektedir. Sosyal medya, sporcular açısından bir iletişim aracının ötesinde; kişisel marka inşası, sponsorluk ilişkilerinin yönetimi, özsunum stratejilerinin uygulanması ve taraftarla sürekli etkileşim kurma süreçlerinde belirleyici bir rol üstlenmektedir. Özellikle Instagram, Twitter ve YouTube gibi platformlarda elde edilen dijital görünürlük, günümüzde sportif başarıyla eşdeğer bir önem taşımaktadır. Bununla birlikte, bu dijital görünürlük; stres, anksiyete, öz kıyaslama, beden memnuniyetsizliği ve tükenmişlik gibi psikolojik sorunları da beraberinde getirmektedir. Sosyal medya temelli beklenti baskısı, sporcularda hem duygusal kırılganlığı artırmakta hem de benlik algısını dışsal onaylara bağımlı hâle getirmektedir. Ayrıca, taraftarlık kültürünün dijitalleşmesiyle birlikte, sporcu-taraftar ilişkisi yakın, fakat daha kırılgan bir yapıya dönüşmektedir. Sosyal medyada taraftarların oluşturduğu yankı odaları, kutuplaşma ve linç kültürünü körükleyerek sporcular üzerinde psikososyal baskıyı artırmaktadır. Bu durum, dijital platformlarda olumlu geri bildirimlerin yanı sıra toksik etkileşimlerin de yoğunlaşmasına yol açmakta; sporcuların duygusal bütünlüğünü tehdit etmektedir. Araştırmanın sonucunda, sosyal medyanın sporcular üzerindeki etkisinin yalnızca görünürlük veya iletişimle sınırlı olmadığı; aynı zamanda psikolojik esenlik, özsaygı, toplumsal cinsiyet temsilleri ve kolektif aidiyet gibi pek çok alanda derinlemesine etkiler yarattığı tespit edilmiştir. Bu doğrultuda, sporculara yönelik sosyal medya okuryazarlığı programlarının geliştirilmesi, psikolojik dayanıklılık eğitimlerinin artırılması ve taraftar davranışlarının etik çerçevede düzenlenmesi gerektiği önerilmektedir. Ayrıca, toplumsal cinsiyet temsillerinin medya pratiklerinde eşitlikçi biçimde yapılandırılması, kadın sporcuların medya görünürlüğünde önyargılardan arındırılmış temsillere yer verilmesi açısından önem arz etmektedir. Sosyal medyanın spor alanındaki etkileri üzerine yapılacak disiplinlerarası araştırmaların artırılması, bu konuda daha bilinçli, sürdürülebilir ve etik bir dijital spor kültürünün inşa edilmesine katkı sağlayacaktır.
Anahtar Kelimeler: Dijitalleşme, Spor, Dijital Zorbalık
Referanslar
Kaynaklar:
Akgöl, O. (2019). Spor endüstrisi ve dijitalleşme: Türkiye'deki espor yapılanması üzerine bir inceleme. Trt Akademi, 4(8), 206-224.
Akkaya, Ö., & Zerenler, M. (2017). Sosyal Medya Ve Spor Pazarlamasi İlişkisi Taraftar Tutumlarini Belirlemeye Yönelik Bir Araştirma: Beşiktaş Spor Kulübü Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(4), 945-963.
Aslan, M. M. (2020). Ergenlerin sosyal medya bozukluğu düzeylerinin bilinçli farkındalık ve psikolojik ihtiyaçların doyumu açısından yordanması (Master's thesis, Dokuz Eylul Universitesi (Turkey)).
Aydemir, F. (2018). Kültürel, ekonomik, politik bir söylem ve uygulama alanı olarak kişisel halkla ilişkiler: Teorik bir değerlendirme.
Aydın, G., & Aydın, G. (2024). Medyada taraftarlığı şekillendiren inançlar: Fanatizm, evangelizm ve holiganizm. V. &. Alaeddinoğlu, Beden Eğitimi ve Sporda Akademik Araştırma, 1-12.
Aydoğan, D. (2024). Sosyal medya bağımlılığı, benlik saygısı ilişkisinde beden memnuniyetinin aracılık rolü analizi. Erciyes İletişim Dergisi, 11(1), 135-153.
Aydoğdu, V. (2023). DİJİTALLEŞEN SPOR MEDYASI: İZLEYİCİ KANAATLERİNİN İNCELENMESİ. Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 13(3), 848-857.
Bayköse, N., & Esin, İ. (2019). Sporda beden imajı ve sosyal medya etkisi: sosyal karşılaştırma kuramı çerçevesinde facebook kullanımının beden imajına etkileri üzerine bir derleme. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 67-80.
Bayköse, N., & Esin, İ. (2019). Sporda beden imajı ve sosyal medya etkisi: sosyal karşılaştırma kuramı çerçevesinde facebook kullanımının beden imajına etkileri üzerine bir derleme. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 67-80.
Billings, A. C., Qiao, F., Conlin, L., & Nie, T. (2017). Permanently desiring the temporary? Snapchat, social media, and the shifting motivations of sports fans. Communication & Sport, 5(1), 10-26.
Buyrukoğlu, E., Coşkun, F., Bayındır, M., & Karagöz, S. (2023). Spor medyasında kadının rolü ve medya spor ilişkisi. Kafkas Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 56-64.
Caniklitemel, N., & Ermiş, S. A. (2024). Düzenli Spor Yapan ve Sedanter Genç Bireylerde Bedeni Beğenme ve Sosyal Medya Etkileşimi:‘’Demografik Faktörlerin Rolü. Research in Sport Education and Sciences, 26(3), 108-118.
Çakmak, G., Başaran, Z., & Karatut, A. (2022). Futbol taraftarlarının takıma psikolojik bağlılık, fanatiklik ve mutluluk düzeylerinin incelenmesi. Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(1), 95-110.
David, J. L., Powless, M. D., Hyman, J. E., Purnell, D. M., Steinfeldt, J. A., & Fisher, S. (2018). College student athletes and social media: The psychological impacts of Twitter use. International Journal of Sport Communication, 11(2), 163-186.
Del Vicario, M., Vivaldo, G., Bessi, A., Zollo, F., Scala, A., Caldarelli, G., & Quattrociocchi, W. (2016). Echo chambers: Emotional contagion and group polarization on facebook. Scientific reports, 6(1), 37825.
Ferrara, E., & Yang, Z. (2015). Measuring emotional contagion in social media. PloS one, 10(11), e0142390.
Geurin-Eagleman, A. N., & Burch, L. M. (2016). Communicating via photographs: A gendered analysis of Olympic athletes’ visual self-presentation on Instagram. Sport management review, 19(2), 133-145.
Guntuku, S. C., Buffone, A., Jaidka, K., Eichstaedt, J. C., & Ungar, L. H. (2019, July). Understanding and measuring psychological stress using social media. In Proceedings of the international AAAI conference on web and social media (Vol. 13, pp. 214-225).
Güçlü, D. M., & Çulha, Ü. M. (2024) Bilinçli Farkındalık ve Sosyal Medya Bağımlılığı İlişkisi. TAM Akademi Dergisi, 3(1), 44-65.
Kara, M., Ozan, M., & Buzdağlı, Y. (2024). E-Sporcuların Psikolojik Uyumsuzluk ve Sosyal İşlevsellik Düzeylerinin Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 19(2), 142-160.
Kocamaz Adaş, S., Kalfa, M., Eriş, F., & Güleşce, M. (2025). Sports in the Shadow of Technology: The Effects of Digital Distraction. Herkes için Spor ve Rekreasyon Dergisi, 7(1), 1-12.
Mahmoudian, A., Sadeghi Boruojerdi, S., & Delshab, V. (2022). Using social media of Instagram as personal brand management tool for professional athletes. Communication management in sport media, 9(2), 64-81.
Özdemir, D., & Cömert, I. T. (2023). Profesyonel Sporcularda Tükenmişlik Sendromu ve Depresyon Hakkında Bir Derleme Çalışması. Aydın İnsan ve Toplum Dergisi, 9(2), 27-47.
Pegoraro, A. (2010). Look who’s talking—Athletes on Twitter: A case study. International journal of sport communication, 3(4), 501-514.
Ruser, J. B., & Steinfeldt, J. A. (2021). It's a contact sport: The psychological impact of social media in sport. In The Routledge Handbook of Clinical Sport Psychology (pp. 153-164). Routledge.
Sarkhoosh, M. H., Dorcheh, S. M. M., Gautam, S., Midoglu, C., Sabet, S. S., & Halvorsen, P. (2023). Soccer on social media. arXiv preprint arXiv:2310.12328.
Smith, L. R., & Sanderson, J. (2015). I'm going to Instagram it! An analysis of athlete self-presentation on Instagram. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 59(2), 342-358.
Ünver, O. (2019). Futbol yıldızlarının Instagram üzerinden kendini sunma davranışlarının cinsiyete göre farklılıklarının incelenmesi (Master's thesis, Anadolu University (Turkey)).
Voggenreiter, A., Brandt, S., Putterer, F., Frings, A., & Pfeffer, J. (2024, May). The Role of Likes: How Online Feedback Impacts Users' Mental Health. In Proceedings of the 16th ACM Web Science Conference (pp. 302-310).
Yiğit, M. K. (2021). Kişisel markalaşma üzerine bir derleme çalışması. OPUS International Journal of Society Researches, 18(39), 895-928.
Zhang, J. S., Tan, C., & Lv, Q. (2018). " This is why we play" Characterizing Online Fan Communities of the NBA Teams. Proceedings of the ACM on Human-Computer Interaction, 2(CSCW), 1-25.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Journal of Optimal Zenith Sport Science
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
